Akredite gıda laboratuvarlarımızın hizmet kalitesi AB seviyesinde
Türkiye ekonomisindeki olumlu gelişmelere bağlı olarak ihracatın artması ve AB’de malların serbest dolaşımı çerçevesinde laboratuvar hizmetlerinin önemi arttığını açıklayan Kalibrasyon ve Deney Laboratuvarları Derneği – TURKLAB Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Ömer Güzel, Türkiye’deki akredite gıda analiz laboratuvarları ile AB ülkelerindeki laboratuvarlar arasında hizmet sunumu açısından genel anlamda bir farkın olmadığını ifade etti. Derneğin ulusal ve uluslararası arenadaki faaliyetlerini, Türkiye’de faaliyet gösteren gıda analiz laboratuvarlarının sahip olduğu koşulları, derneğin gündemindeki konuları TÜRKLAB Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Ömer Güzel’e sorduk.
TURKLAB’ın bugün itibariyle kaç üyesi vardır ve bunların içinde kaç tanesi gıda sektörüne hizmet veriyor? Üyelik kriterlerinizden bahseder misiniz?
2011 yılı sonu itibariyle üye sayımız 93’e ulaştı. Gıda, çevre, tıp, tekstil, yapı malzemeleri, çimento, yangın gibi çeşitli alanlarda faaliyet gösteren test laboratuvarları ile kalibrasyon laboratuvarları üye profilimizi oluşturmaktadır. Üyelerimizden 16 tanesi gıda kontrol ve analiz laboratuvarıdır. Üyelerimizin yanı sıra Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı İl Kontrol Laboratuvarları ve Gıda Referans Laboratuvarı ile çok yakın bir işbirliği içerisinde çalışmalar yapıyoruz. TÜRKLAB üyelik yapısı içerisinde kamu-özel sektör gibi bir ayırım olmamakla birlikte, kamu kuruluşlarının sivil toplum kuruluşlarına üyelik konusunda bir çekingenlikleri mevcuttur. Bununla birlikte TSE, TUBITAK, ASO KOSGEB, Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği gibi kamusal niteliği de bulunan kuruluşlar üyemiz olup önemli katkılar sağlıyorlar.
Türkiye’de faaliyet gösteren gıda analiz laboratuvarlarının koşulları ve imkanlarını nasıl buluyorsunuz? Bu laboratuvarların kaçı akredite olup Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’na hizmet veriyor?
Türkiye de hizmet sunan gıda analiz laboratuvarlarını gelişmiş ülkelerdeki laboratuvarlar ile kıyasladığımızda iki önemli fark karşımıza çıkıyor. AB ülkelerinde kamu otoritesi, hizmet sunucu konumda laboratuvar işletmeciliği yapmıyor. Kural koyan, mevzuatı belirleyen ve çalışmaları denetleyen konumdadır. Laboratuvar işletmelerinin sahipliğinin kime ait olduğu da önem taşımıyor. Türkiye de ise kamu otoritesi en büyük hizmet sunucu konumda. Zaman zaman bu durum haksız rekabet koşulları oluşturabiliyor. Ancak çok memnuniyet verici bir durumu da dile getirmek gerekiyor. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığımız mülkiyet ayırımı yapmadan yetki verdiği tüm gıda kontrol laboratuvarlarını aynı statüde değerlendirmekte ve eşit muamele yapmaktadır. Laboratuvarlarımızın hizmet koşulları ve imkanları değişkenlik göstermektedir. Ancak büyüyen ve gelişen Türkiye’nin uluslararası alanda bir aktör haline gelmesi, ihracatının artması, AB’de malların serbest dolaşımı çerçevesinde laboratuvar hizmetlerinin önemi ve değeri daha çok anlaşılır hale gelmektedir. Kuşkusuz bu noktada akredite laboratuvarlar öne çıkıyorlar. Uygulanan yöntemler uluslararası standartlara ve yerel mevzuata uygun olmak zorundadır, Cihazlar ise zorunlu olarak güncel teknoloji ürünüdür. Bu nedenle ülkemizdeki akredite laboratuvarlarımızla AB ülkelerindeki laboratuvarlar arasında hizmet sunumu açısından genel anlamda bir fark söz konusu değildir.
Ancak ikinci temel farkımız AB ülkelerinde laboratuvarlara giden örnek sayısıdır. Ülkemizde gıda laboratuvarlarına giden örnek sayısı, AB ülkelerinde laboratuvarlara giden örnek sayısına göre çok düşük kalmaktadır. Sonuç olarak ülkemizdeki laboratuvarların gelişim ve kapasitelerini artırabilmeleri gelecek yıllara kalıyor. Örnek sayısı ve hizmet spektrumumuzun genişlemesi açısından gideceğimiz epey yol olduğunu düşünüyorum. Özellikle halk sağlığı, gıda güvenliği ve iç piyasa denetimleri açısından yapılmayı bekleyen çok işimiz var.
TURKLAB’ın amaçları arasında, endüstriyel alanda deney ve kalibrasyonun gerekliliği konusunda bilincin artırılmasına yönelik çalışmalar yapmak bulunuyor. Bu çalışmalar hakkında bilgi verebilir misiniz?
TURKLAB çalışmaları arasında toplumun bilinçlendirilmesi, deney ve kalibrasyon hizmetlerinin öneminin toplumun her kesimine anlatılmasına yönelik çalışmalarımız oldu. Türkiye Kalite Altyapısını Güçlendirme ve Geliştirme Projeleri kapsamında çeşitli şehirlerde toplantılar düzenlendi. Basın ve sektörel dergiler aracılığıyla da TURKLAB misyonunu tanıtmaya çalışıyoruz.
Gıda laboratuvarlarının envanteri oluşturulmalı
Türkiye’de gıda analizi yapan laboratuvarların sayısının kamu, özel, üniversite ve enstitüler dikkate alındığında yeterli olduğunu belirten TURKLAB Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Ömer Güzel, bunların hepsinin Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş ve akredite olmuş laboratuvarlar olmadığını kaydetti. Üretici firmaların kendi bünyelerinde de önemli sayıda proses laboratuvarı olduğunu hatırlatan Güzel, “Hizmet talebinde bulunan kuruluşlar herhangi bir sıkıntı ile karşılaşmıyorlar. Bu durumda da hizmet arzının yeterli olduğunu söyleyebiliriz. Asıl önemli soru mevcut laboratuvarların hizmet kalitelerinin ne düzeyde olduğudur. Ülkemizde hizmet sunan gıda analiz laboratuvarları hakkında Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığımız’ın yürütücülüğünde yapılacak olan bir envanter çalışmasına TURKLAB olarak katkıda bulunmak isteriz. “Kaç laboratuvar var? Kaç eleman çalışıyor? Test hizmet spektrumları nedir? Kaç tanesi hangi parametrelerden akredite olmuş?” gibi bazı temel sorulardan yola çıkılarak ülkemizdeki gıda laboratuvarları envanterinin çıkarılmasının önemli bir hizmet olacağını düşünüyorum” şeklinde konuştu.