Gıda Teknolojisi

Dicle Üniversitesi (DÜ) Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bekir Bükün, Türkiye'nin Hindistan ve Kanada'nın ardından mercimek ekim alanı ve üretimi açısından 3'üncü sırada yer almasına rağmen, verim açısından 10'uncu sırada yer aldığını, uygulayacakları proje ile hedeflerinin 5 yılda Türkiye'yi mercimek üretiminde dünya lideri yapmak olduğunu söyledi.

Prof. Dr. Bükün, AA muhabirine yaptığı açıklamada, bu konudaki projeye 2010 Nisan ayında başladığını ve hedefinin üreticinin en büyük problemi olan mercimekte yabancı ot sorununa çözüm olabilecek bir çözüm geliştirmek olduğunu belirtti.

Üretimi sınırlayan bu yabancı ot sorunundan kurtulmak için yabancı ot ilaçlarına dayanıklı bir çeşit geliştirmeye çalıştığını ifade eden Prof. Dr. Bükün, ''Bu projenin gerçekleştirilmesiyle ülkemizde üretimi çok düşük şekilde sınırlandıran, verimi düşüren yabancı otlardan artık kurtulup rahatlıkla bunlarla mücadele edebileceğimiz tamamen bu herbisitlere dayanıklı bir çeşit geliştirdik. Bu çeşit sayesinde umarım daha önce üretimde hak etmediğimiz yerde bulunmamızın önüne geçerek, mercimek üretimimizde hak ettiğimiz yere geleceğiz'' dedi.

''Projeyle Türkiye mercimekte dünya lideri olacak''

Prof. Dr. Bükün, ziraat alanında genetiği değiştirilmiş çeşitli bitkiler bulunduğunu, üretici ve tüketicilerin bu ürünlere karşı çok hassas olduklarını kaydetti.

Yetiştirecekleri mercimeğin tamamen doğal şartlarda ıslah yöntemleriyle, herhangi bir olumsuz etkisi olmayacak yöntemlerle yeni bir çeşit veya Türkiye'de var olan ve adaptasyonu yüksek bir çeşide mutasyon gerçekleştirmek suretiyle bu herbisitlere dayanıklı bir tür geliştirdiklerine dikkati çeken Prof. Dr. Bükün, şöyle dedi:

''Tabii bu türü geliştirirken daha önceki çalışmaların aksine raflarda kalacak, üreticinin işine yaramayacak çalışma yerine, doğrudan üreticilerimizin dertlerine çözüm olabilecek bir proje olmasına dikkat ettik. Bu projede mutasyon yöntemi ile moleküler düzeyde bu grup herbisitlerin bağlandıkları bölgede meydana getirilen değişiklik sayesinde artık imidazolinone herbisitleri güvenle kullanılabilir kılınmakta ve bu sayede yabancı otların tamamı yok edilmektedir. Şu anda Türkiye, Hindistan ve Kanada'nın ardından mercimek ekim alanı ve üretimi açısından 3'üncü sırada yer almasına rağmen, verim açısından 10'uncu sırada yer almaktadır. Biz ekim alanı olarak 200 bin hektarlık alana sahibiz. Hedefimiz önümüzdeki 5 yıl içerisinde Türkiye'yi dünya lideri yaparak dünyada 1 numara olmaktır.''

Prof. Dr. Bükün, çalışmalarını bir kısmını ABD'de olmak üzere çoğunlukla Dicle Üniversitesi'nde gerçekleştirdiklerini belirterek ''Sadece molekülerle ilgili olan bir kısmını biyoteknolojik yöntemlerle belirlememiz gerekiyordu. Biyoteknolojik yöntemlerle hangi noktalarda değişim yaptığımızı ve hangi noktalarda mutasyon yaptığımızı belirlemek amacıyla çok az bir kısmını ABD'de yaptım. Projenin geri kalan diğer çalışmalarını üniversitemizde arkadaşım Abdullah Kahraman ile beraber yaptık'' dedi.

Projenin 2013 Nisan ayında TÜBİTAK'ta sonuçlandırılmak üzere tasarlanmış bir proje olduğunu ve nisandan sonra hem Türkiye'de hem uluslararası alanda patent almak üzere başvuracaklarını dile getiren Bükün, ''Çünkü yaptığımız değişiklik tamamen bize ait olup ilk defa bizim tarafımızda dünyada bulunmuş bir değişikliktir. Şu anda elimde ekilmiş alanlar var. Bunun üretimini yapmaktayım. Ancak patent alındıktan sonra üretim için devlet üretme çiftlikleriyle veya tohumculuk sektörüyle işbirliği içerisine girip bunu en kısa sürede üreticilerimize dağıtacağız'' şeklinde konuştu.

Prof. Dr. Bükün, amaçlarının bu çalışmayla GDO'lu olmayan, tamamen doğal bir yenilik sunmak olduğunu sözlerine ekledi.