Gıda Teknolojisi

Uluslararası araştırma şirketi Freedoina’nın 2016- 2021 periyoduna yönelik öngörülerden oluşan “Dünya Gıda İşleme Makineleri Sektör Raporu”na göre, gıda işleme makinelerine olan talep dünya çapında yükselişte. Talepteki bu artışta, sanayileşmiş ülkelerde gözlenen işlenmiş gıda ürünlerine yönelik güçlü tüketici talebi büyük ölçüde etkili oluyor. Diğer taraftan, gelişmekte olan ülkelerde üretimlerini artırmak ve yeni ürünler geliştirmek düşüncesiyle “manuel” yöntemlerden makineleşmiş üretim süreçlerine yönelen çok sayıda gıda ve içecek firmasının da, gıda işleme makinelerine yönelik küresel talebi artış yönünde kısmen etkileyeceği öngörülüyor. Gıda makinelerine yönelik dünya çapında talebin her yıl ortalama %7.6 artış göstererek, 2019 yılında 73 milyar dolarlık bir büyüklük oluşturması bekleniyor. 

 

Rapora göre, makine satışlarındaki artış, gelişmekte olan ülkelerde yükselen tüketici gelirleriyle birlikte işlenmiş gıda ürünlerine yönelik talebin artış göstermesiyle hız kazanacak. Bununla birlikte Çin ve Brezilya gibi büyük pazarlarda tüketici ilgisinin katma değeri daha yüksek (et ve çikolata gibi) gıda ürünlerine kayması da, gıda işleyicilerini “ürünlerini çeşitlendirmeye” ve “kapasitelerini artırmaya” yönlendirecek… Bu trendin de gıda işleme makinesi satışları üzerinde etkili olacağı öngörülüyor. Diğer taraftan, sanayileşmiş ülkelerdeki gıda üreticilerinin de önümüzdeki süreçte, sebze, meyve ve tahıl gibi temel ürünlerin “daha ileri” yöntemlerle işlenmesi için gerekli makinelere yeni yatırımlar yapmaları bekleniyor. Gelişmiş ülkelerin ekonomilerinde gözlenen toparlanmalar da sabit sermaye yatırım ortamında iyileşmeye neden olacak. Bu durumun da, gıda işleyicilerini sahip bulundukları makine ve ekipmanları yükseltme konusunda yüreklendireceği düşünülüyor…

 

Gelişmekte olan ülkelerde ise çiftçilerin büyük ölçekli et ve süt üretimine yatırım için gerekli sermayeye erişebiliyor olmaları; bu yörelerde sığır, domuz, tavuk, deniz ürünleri ve süt ürünlerinin bulunurluğunu ve bunlarla ilişkili işleme ekipmanları talebini artırıyor. Gelişmekte olan ülkelerde gıda işleme makinelerine olan talebi destekleyen başka faktörler de var: Kırmızı et, kanatlı eti, balık, süt ve süt ürünleri üretimini destekleme amaçlı hükümet programları gıda ekipmanları pazarının kazanımlar elde etmesine de katkı yapıyor. 

 

Diğer taraftan, son yıllarda çok uluslu ortaklıklarca inşa edilen yeni tesislerde olduğu gibi, süt, et, kanatlı eti ve deniz ürünlerinde kaliteyi geliştirmek, standardizasyon ve sürdürülebilirliği teşvik etmek için başlatılan girişimlerin de gıda makine ve ekipmanları sektörüne güç katacağı vurgulanıyor. 2011 verilerine göre dünya genelinde gıda işleme makinesi satışlarının yaklaşık beşte birini endüstriyel fırın makinesi (makarna ekipmanları dahil) satışları oluşturmakta… Satışlarında diğer kategorilere göre daha yüksek artış beklenen fırıncılık ekipmanlarının baskın konumunu 2016 tahminleri de doğruluyor. 

 

Dünya çapında tüketici gelirlerindeki artışa paralel olarak (artan et ve et ürünü tüketimi sayesinde) kırmızı et, kanatlı eti ve deniz mahsullerini işlemede kullanılan makine ve ekipmanların satışında da dünya çapında kayda değer artış bekleniyor. Bu alanda en hızlı büyüme %9.5’lik bir oranla, geride kalan beş yıllık süreçte büyük ölçüde Çin pazarı öncülüğünde gelişme gösteren Asya-Pasifik bölgesinde yaşanacak. Onu gelişmiş pazar yapılarına sahip Avrupa ve Kuzey Amerika bölgeleri takip ediyor. Batı Avrupa gıda işleme makineleri pazarının ise 2019 yılına uzanan süreçte ortalamanın altında bir ilerleme seyri göstereceği öngörülse de, bölge hâlâ ciddi kazançlar üretebilme potansiyeliyle kendinden söz ettiriyor. Önümüzdeki dönem Fransa, İspanya ve İngiltere dahil birçok Batı Avrupa ülkesinde gıda işleme makine ve ekipman satışlarında  toparlanma bekleniyor. Eski ekipmanların değiştirilmesi Batı Avrupa pazarında büyümenin ana itici gücünü oluşturacak. Buna ek olarak, Batı Avrupa tüketicilerinin değişen tercihleri de gıda ve içecek üreticilerini yeni ürünler geliştirmeye, dolayısıyla yeni işleme ekipmanlarına yatırım yapmaya yönlendirebilir. Son on yılda örneğin, sağlıklı, organik ve egzotik yiyecek ve içecekler Batı Avrupa’da çok daha popüler hale geldi. Ancak Batı Avrupa gıda ve içecek endüstrisi, bilindiği gibi, daha çok “ihracat odaklı” bir yapıya sahip. Dolayısıyla işlenmiş gıdalara yönelik olarak dünya çapında yükselen talepten önemli ölçüde yararlanma şansı da bulunuyor. Avrupalı tedarikçiler, ürünlerinin ihracatı arttıkça yeni üretim kapasitelerine yatırım yapacaklardır. 

 

SÜT İŞLEME EKİPMANLARI PİYASASI RAPORU 

Bir diğer uluslararası sektörel araştırma şirketi olan “Research and Markets” de geçtiğimiz aylarda “Küresel Süt İşleme Ekipmanları Piyasası, 2015 - 2019” raporunu yayımladı.  Söz konusu piyasanın yeni teknolojik gelişmelerden ve süt ürünleri tüketimindeki genel yükselişten büyük yarar sağladığına vurgu yapan raporda özetle şu değerlendirmelere yer veriliyor: 

 

* Süt işleme ekipmanları pazarının 2019 yılına dek yıllık yaklaşık %9’luk bileşik büyümeyle gelişmesi bekleniyor. Özellikle Güney Amerika, Afrika ve Asya Pasifik bölgelerinde süt tüketiminde beklenen artış,  bu büyümenin itici gücünü oluşturacak.  Bu periyotta küresel süt üretiminin, gelişmiş süt işleme ekipmanlarının artan kullanımı sonucu olarak, yaklaşık 700-800 milyon tonlara ulaşacağı öngörülüyor.

 

* Süt sanayiinde işlenmiş süt, kaymak, peynir, ayran, yoğurt, süt tozu ve protein konsantreleri gibi süt ürünlerini üretmek için çeşitli makine ve ekipmanlar kullanılıyor. Bunlar arasında pastörizasyon ve homojenizasyon ekipmanları, separatörler (ayırıcılar), evaporatörler (buharlaştırıcılar), kurutucular, membran filtreler ve diğer ekipmanlar (yayık makinesi, kristalleştiriciler, peynir teknesi vb.) yer alıyor. 

 

* Süt işleme ekipmanları piyasasında en büyük pay, 2014 yılı itibarıyla “işlenmiş süt” üretim tesislerine ait bulunuyor. Kapsül formundaki doğal ürünler (nutrasotikler) ile bebek ve sporcu beslenme ürünlerini güçlendirmede kullanılan süt tozu ve protein konsantreleri, süt sektörü içinde “en hızlı büyüyen segment” olarak kendini gösteriyor. Bu ürünlere yönelik talep, özellikle Hindistan, Çin ve Latin Amerika gibi gelişmekte olan bölgelerde nüfus artışı, yaşam tarzı değişiklikleri ve insanların harcama gücündeki yükselişle de güçlenerek artış gösteriyor.

 

*  Süt işleme ekipmanları konusu, süt işleme teknolojisinin ve sistemlerinin kullanımını kapsamaktadır. Bu alanda kullanılmak üzere üretilen makine ve ekipmanlar; peynir, kaymak, tereyağ, süt tozu ve sütün işlem görmesiyle elde edilen tüm diğer ürünlerin “nihai ürün” olarak ortaya çıkışında önemli rol oynar.

 

* Pazar güçlü bir büyüme potansiyeli sergilerken önde gelen satıcı firmaların, ekipmanların yüksek yenileme maliyetini dikkate alarak stratejiler geliştirmesi bekleniyor. Satıcı firmaların bu doğrultuda, pazarı geliştirmek için yavaş yavaş “sürekli işleme” ve “yüksek basınçlı işleme” tekniklerine doğru kaymaları bekleniyor. 

 

* Kuzey Amerika’nın 2 milyar 800 milyon dolara yaklaşan yıllık gelir rakamıyla pazarda en büyük paya sahip olduğu görülüyor. Ancak gelecekte bu alandaki liderliğin de Asya Pasifik bölgesine geçeceği tahmin ediliyor. Süt kotasının kaldırılması sonrasında Avrupa pazarının da 2019 yılına uzanan süreçte daha fazla öne çıkacağı düşünülüyor. 

 

* Süt işleme sektörüne yönelik zorlayıcı yasal düzenlemeler ve düşük kâr marjları nedeniyle nihai kullanıcılar (sözü edilen işleme ekipmanlarının sektördeki nihai kullanıcıları), daha büyük işleme tesislerine ve gelişmiş süt işleme ekipmanlarına yatırım yaparak kârlılıklarını artırma arayışına yöneliyorlar. Süt işleyicisi şirketler, tedarikçilerden robotik kontrol, gelişmiş enerji verimliliği ve üretimi en uygun hale getirecek denetim sistemleri (vb.) ilave özellikler talep ediyor. 

 

* Süt işleyicisi kuruluşların birçoğu da, süt ürünlerine yönelik olarak artan talebe ayak uydurmak amacıyla ekipmanlarını yükseltiyor ve tesislerini modernize etme yoluna gidiyor. 

 

* Devasa ölçekli birçok süt çiftliğinin ortaya çıkmasıyla piyasada şu anda bir konsolidasyon (birleşme) yaşanıyor. Modern ekipman ve makinelerin kurulumu, süt ürünlerinin yaşam döngüsünü geliştirmeye yardımcı olan ‘yüksek sıcaklık işleme tesisleri’nin oluşumunu sağlıyor. Daha büyük ve teknolojik açıdan daha ileri makine talebinin önümüzdeki süreçte ciddi anlamda ilgi görmesi bekleniyor. Diğer taraftan değişen tüketici tercihleri sebebiyle piyasaya “az yağlı”, “organik” ve “takviye edilmiş” gibi yeni süt ürünleri sunuluyor. Gelişmiş süt işleme ekipmanlarına olan ihtiyacı bu gelişmenin de artıracağı öngörülüyor. 

 

PAKETLEME MAKİNELERİNDE NELER OLUYOR? 

Paketleme makinelerinde 2019 yılına dek küresel ölçekte beklenen tüm talebin dörtte birinin tek başına Çin’den geleceği öngörülüyor. Freedonia araştırma şirketinin son raporunda bu alana ilişkin şu değerlendirme ve öngörüler yer alıyor: 

 

* Gelişmekte olan ülkelerdeki büyük süt üreticileri, kontaminasyonu (bulaşıları) önleme, ürünlerinin raf ömrünü artırma ve estetik olarak cazip hale getirme konularına önümüzdeki süreçte daha fazla eğilerek ambalaj malzemesi kullanımını artıracak; dolayısıyla yeni ambalaj teknolojilerini benimseyeceklerdir. Bu ülkelerde etkinlik gösteren daha küçük firmaların da ürün çıkışını ve üretim verimliliğini artırmak için ambalajlama süreçlerini mekanize etmeleri bekleniyor. Bu durum ambalaj ve paketleme makinelerine yönelik talebi artıracaktır. 

 

* Büyük ve olgunlaşmış Kuzey Amerika ve Batı Avrupa ambalaj makineleri piyasalarının da bu süreçte sağlam kazanımlar elde etmesi bekleniyor. Söz konusu bölgelerde en büyük iki piyasa olan ABD ve Almanya’da makine satışlarının, yıllık %9’luk ilerlemeyle kayıtlara giren 2009-2014 döneminin ardından, daha ılımlı bir görünüm sergileyeceği tahmin ediliyor. ABD ve Çin’den sonra dünyanın en büyük üçüncü ulusal pazarı olan Japonya’da paketleme/ambalaj ekipmanları talebi yeniden yükselişe geçecek. 2019 yılına uzanan süreçte Kuzey Amerika, Batı Avrupa ve Japonya’da ambalaj/paketleme makineleri imalat etkinliğinin artması bekleniyor. Bu bölgelerde tüketici harcamalarının ekonomik koşullar geliştikçe artacak olması da, tedarikçileri yeni paketleme/ambalaj ekipmanlarına yatırım yaparak üretimi artırma konusunda yüreklendirecektir. Aynı şekilde yeni ihracat olanakları da üretimi artırma yönünde olumlu etki yapacaktır. 

 

* 2014 ve 2019 yılları arasında paketleme makineleri alanında küresel ölçekte oluşacak tüm talebin %55’inin gıda ve içecek piyasalarından geleceği tahmin ediliyor. Ayrıca değişen tüketici tercihlerine bağlı olarak gıda ve içecek firmalarının piyasaya çok geniş bir yelpaze halinde yeni ürünler sunacak olmaları da, yeni (ya da ilave) paketleme makinesi yatırımları anlamına gelecektir. 

 

* Paketleme makine ve ekipmanı satışları; işlenmiş gıda ve içeceklerle diğer işlenmiş ürünlere olan talepte en güçlü artışların beklendiği Çin ve diğer sanayileşen ülkelerdeki pazar büyümesiyle hız kazanacak... Paketleme makinelerine yönelik küresel talebin 2019 yılına dek her yıl %6.5 artış göstererek 52.5 milyar dolarlık bir büyüklüğe ulaşması bekleniyor. 

 

BATI AVRUPA’DA LİDER ALMANYA

Almanya’da gıda işleme makinelerine olan talebin 2019 yılına dek her yıl %4.6 dolayında (2009-2014 dönemi kaydedilen artıştan biraz daha yavaş) bir artışla 3.2 milyar dolara yükselmesi bekleniyor. Alman gıda ve içecek şirketlerinin, verimliliği artırmak ve rekabet güçlerini korumak için yeni işleme ekipmanlarına yatırım yapmaları bekleniyor. Bu süreçte sektörel üretim kapasitesine yeni ilaveler yapılacak ve miadı dolmuş birçok makine yenileriyle değiştirilecek. Rapordaki öngörüye göre; Doğu Avrupa ve Afrika/Ortadoğu bölgesinde yaşam standartları iyileştikçe bu bölgelerdeki ülkeler Almanya’dan daha fazla işlenmiş gıda ithal edecek; artan yurtdışı talebi karşılamak için Alman gıda ve içecek firmaları da yeni makineler satın alacaktır. Raporda yer alan bir diğer saptamaya göre ise, Alman gıda ve içecek üreticileri “değişen tüketici tercihlerine karşılık verebilmek” amacıyla yeni ürünler geliştirdikçe yeni işleme ekipmanlarına da ihtiyaç duyacaklardır. 

 

Raporda Almanya’nın diğer Avrupa ülkelerinden ve Türkiye gibi çevre ülkelerden düşük maliyetlerle yapmakta olduğu işlenmiş gıda ithalatının artış göstereceği öngörüsüne de yer veriliyor. Diğer taraftan Almanya’da gıda işleme makineleri sektörünün birçok alt biriminde, örneğin çikolata ve şekerleme makinelerinde 2019 yılına uzanan süreçte etkileyici büyüme öngörülüyor. Rapora göre; Almanya’da hane halkı gelirlerinin keyfi kullanılabilecek kısmı artmaya devam ettikçe çikolota ve şekerleme ürünlerine yapılan harcamalar da artacak, bu da sektörle ilişkili proses makine ve ekipmanlarında ilave talep yaratacak.