Gıda Teknolojisi

Uluslararası araştırma şirketi Küresel Endüstri Analistleri (GIA)’nın “Küresel Gıda İşleme Makine ve Ekipmanları Piyasası” raporunda, “kolay bozunur gıdaların muhafazasında ya da nakliyesinde başvurulan dondurarak kurutma (vakumlu kurutma) tekniğinin yaygınlık kazanmasıyla gündeme gelen yeni yatırımların da söz konusu talebe hız kattığı vurgulanıyor. Raporda küresel gıda işleme makine ve ekipmanları piyasasının 2022 yılında 70 milyar dolarlık bir büyüklüğe ulaşacağı öngörüsüne yer verilmiş. Bu büyük küresel pazar içinde Asya-Pasifik bölgesi %41.1’lik bir payla ağırlığını sürdürüyor. Asya Pasifik bölgesinin aynı zamanda %9.1 olarak öngörülen yıllık bileşik büyüme oranıyla bu alanda “dünyanın en hızlı büyüyen pazarı” olarak da başı çekeceği düşünülüyor. Süt ve içecek üretiminde başvurulan yüksek basınç uygulamalarının (ve bu kapsamda kullanılan makine ve ekipmanların) dünya genelinde gördüğü ilgi de proses ekipmanları toplam talebini artıran bir başka önemli unsur olarak görülmekte… 

 

‘ET ODAKLI’ BESLENME KÜLTÜRÜNÜN KATKISI

“Et odaklı” yeme içme kültürü ve beslenme tarzının dünya çapında sürüp giden ağırlığının “et proses makinelerine yönelik talebe güç kattığı” saptaması da raporda yer verilen bir diğer dikkat çekici bulgu… Bu başlık altında, farklı ülkelerde kişi başı et tüketim miktarları hem bugünkü değerleriyle (hem de geleceğe ilişkin beklentilere yer verilerek) aktarılmış. Buna göre, Amerika Birleşik Devletleri’nde 2016 yılında 96.8 kilogram et tüketilirken, bu değerin 2025 yılında 99.1 kilograma yükselmesi bekleniyor. Aynı değerler Avustralya’da 92.8 kg (2016) ve 94.2 kilogram (2025) şeklinde kayda geçiyor. Brezilya’da 78.4 kilogram (2016) ve 82.1 (2025); Çin’de 49.9 kilogram (2016) ve 56.5 kilogram (2025); Japonya’da 35.6 kg (2016) ve 36.8 kilogram (2025); Hindistan’da 2.9 kg (2016) ve 3.4 kilogram (2025) olarak kaydedilen mevcut durum ve gelecek öngörüleri, et işleme makine ve ekipmanlarına yönelik var olan talebin gelecekte istikrarlı biçimde (ve artarak) süreceğinin kanıtı olarak veriliyor. 

 

Gıda işleme ve gıda ambalaj makine ve ekipmanları piyasasının güncel durumuna ilişkin bir diğer kapsamlı rapor da ABD merkezli araştırma şirketi BCC’nin Eylül 2016’da yayımlanan çalışması… Gıda sanayii etkinliğinin “olmazsa olmazı” makine ve ekipmanların, muhtemel kullanıcılarıyla buluştuğu geniş piyasa ortamının özellikleri ve yönelimleri hakkında raporda şu değerlendirmelere yer veriliyor: 

 

* Gıda sektörü tüm dünyada işleme ve paketleme birimleriyle, makul bir hızla büyümeyi sürdürüyor. Sektörün işleme ve paketleme birimlerinde, çok çeşitli makine ve ekipmanlar kullanılmakta… Gıda işleme ve ambalajlama segmentlerinde hem küresel ölçekte hem de tek tek ülkeler ölçeğinde tüketici beklentilerine ve kaliteli ürüne yönelik artan talebe karşılık verme, bu amaçla gelişen yeni teknolojileri yakından takip etme gayreti dikkat çekiyor. 

 

* Tüketime hazır veya “pişirilmeye hazır” paketlenmiş gıdalara olan talebin artışı yanında, raf ömrünün uzatılması gereksinimi de gıda proses ve ambalajlama makineleri piyasasının gelişimine büyük katkı yapıyor. Ayrıca taşımada kolaylık arayışları ile tüketicilerin günümüzün koşturmacalı yaşantısından kaynaklanan beklentileri de, gıda üreticilerini bu beklentileri karşılayacak makine ve ekipmanlara yatırım yapmaya yönlendiriyor. Gıda makine ve ekipmanlarında dünya pazarının mevcut ve gelecek özelliklerine genel bir bakış sunan, piyasaya ve ilgili tüm sektör ve alt birimlerine ilişkin değerlendirmeler içeren raporda Küresel Endüstri Analistleri’nin tahminlerine oranla “daha mütevazı” öngörüler ortaya konuyor. Satır başlarıyla vermek gerekirse: 

 

* Gıda işleme ve ambalajlama ekipmanlarında 2015 yılı değerleriyle 25.7 milyar dolarlık bir hacim oluşturan küresel pazarın 2020’ye dek (yıllık bileşik büyüme oranıyla) %4.2 gelişerek 31.5 milyar dolara ulaşması bekleniyor. 

 

* Gıda ambalajlama ekipmanları pazarının 2015 yılı değerleriyle 14.4 milyar dolar olarak saptanan büyüklüğünün 2020 yılına dek - %3.6 yıllık bileşik büyümeyle –17.3 milyar dolara ulaşması bekleniyor. 

 

* Gıda işleme ekipmanları pazarının ise 2015 yılı değerleriyle 11.2 milyar dolar olarak kaydedilen büyüklüğünün 2020 yılına dek - %4.8 yıllık bileşik büyümeyle –14.2 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Artan rekabet ve değişen tüketici ihtiyaçları temelinde ve yeni teknolojiler ışığında, gıda işleme ve ambalajlama süreçlerinde kullanılan ekipmanların güçlü ve zayıf taraflarını analiz etmede gıda sanayicilerine yol gösteren dönemsel raporlar, gıda proses ve ambalajlama ekipmanları pazarına yön veren mevcut ve geleceğe yönelik stratejiler ile piyasa katılımcılarının performanslarını teşhis etmeye de yardımcı oluyorlar. 

 

GIDA TALEBİYLE BİRLİKTE MAKİNE İHTİYACI DA ARTACAK

ABD, Brooklyn merkezli QY Araştırma şirketinin “Küresel Gıda Proses Makineleri Piyasası Raporu”, söz konusu piyasanın alt segmentleri hakkında 2021 yılına uzanan bir perspektif içinde irdelemelere yer verirken; unlu mamuller, süt, et, deniz ürünleri ve kümes hayvancılığı kategorilerini öne alıyor; işlenmiş ürün tüketimlerinde yaşanacak artışların gıda işleme makineleri kullanımını daha da artıracağına işaret ediyor. San Francisco merkezli sektörel araştırma ve danışmanlık şirketi Grand View Research’ün “Gıda Üretim Makineleri Piyasası” raporu da, 2015’ten 2022’ye uzanan periyotta piyasanın olası yönelimlerini öngörmeyi hedefliyor. Rapordan satırbaşlarını özetle aktaralım: 

 

* Gıda üretim makineleri piyasasının gelişimini etkileyen ve yönlendiren temel faktörler arasında gıda ve içecek talebindeki küresel artış başta gelmekte birlikte, kişisel bakım ürünleri ve ilaç endüstrilerinin arayış ve beklentileri de son derece etkili olmaktadır. 

 

* Bunlara ek olarak, yaşam biçimlerinde dünya çapında gözlenen değişimler ve teknolojik yenilikler de yakın gelecekte gıda üretim makineleri sektörü ve piyasanının büyümesini olumlu yönde etkileyebilir. Ayrıca, artan nüfus ve sıklıkla değişen gıda tercihleri, gıda talebinde artışa neden olabilmekte ve gelişen bu eğilim gıda üretim makineleri pazarında daha fazla yatırıma yol açmaktadır. 

 

* Gıda üretiminde dilimleme, kesme ve öğütmeyle ilgili teknolojik ilerlemeler de üreticilerin (verimliliği artırmak düşüncesiyle) eski makineleri yenileriyle değiştirmelerini sağlayabilir. Tüm bu faktörlerin küresel gıda üretim makineleri piyasasında büyümeyi teşvik etmesi bekleniyor. 

 

* Beslenmede et ve çikolata dahil, katma değeri daha yüksek gıdalara doğru yaşanan değişim, gıda üreticilerini faaliyet ve hizmetleri genişletmeye, en nihayetinde de gıda üretim makineleri pazarına yatırım yapmaya itecektir. Bu gelişme, üreticileri maliyeti düşük, katma değeri yüksek ürün ve hizmetlere yönelme konusunda teşvik edecektir. Sanayileşmiş ülkelerin üreticilerinin de aynı sebeple sebze, meyve ve tahıllar dahil birçok temel üründe yeni işleme metotlarına daha fazla yatırım yapabileceği görülüyor. 

 

* Diğer taraftan, gelişmekte olan ülkelerde yaşanan ve harcanabilir tüketici gelirlerindeki artışla birlikte ilerleyen hızlı endüstrileşmenin de yakın gelecekte gıda üretim makineleri piyasasını ileri götüreceği düşünülüyor. 

 

* İşlenmiş gıda ürünlerine olan talebin yükselişi de önümüzdeki süreçte gıda üretim makineleri satışlarını yukarı yönlü etkileyecektir. Ayrıca nüfusun yaşlanması, hazır ve ayak üstü gıdalara yönelik artan ilgi ve küçük hane halklarının artan sayısı gibi demografik ve sosyo-ekonomik gelişmelerin de gıda üretim ve işleme makineleri piyasasında büyümeyi olumlu etkileyeceği düşünülüyor. 

 

* Sürekli gelişen ekonomiler, gıda işleyicilerini makinelerini yükseltmeye teşvik edecek iyileşmeleri de beraberinde getirdi. Aynı zamanda verimlilik ve güvenilirlikle birlikte anılmaları, bu makinelere olan talebin önümüzdeki süreçte artmasına yol açacaktır. 

 

YENİLİKLER HIZ KESMİYOR

Gıda işleme ve ambalajlama tekniklerinde ve ilgili ekipmanlarda ilerlemeler yeni yeni alanları kapsayacak şekilde, hız kesmeden devam ediyor. Bu gelişmenin sonucu olan makine ve ekipmanlar, gıda endüstrisinde verimliliği artırma, kullanıcı dostu ve uygun fiyatlı ürünler ortaya koyma olanağı sağlıyor. Diğer tüm modern üretim sektörlerinde olduğu gibi, gıda endüstrisi de tüm dünyada işleme ve ambalajlama ekipmanlarıyla sağlayabileceği avantajları keşfetmeye başladı.  Bu durum, endüstrinin gereksinim duyacağı ekipmanlara ulaşmasını sağlayacak pazarın da istikrar güvencesi aynı zamanda. Artan rekabet, patent süreleri ve yeni teknolojiler ile birlikte araştırma ve geliştirme harcamaları da piyasaya yeni bir yön veriyor. Teknolojik gelişmelere paralel olarak hız kazanan inovasyonlar ve yeni ürün lansmanları pazarın büyümesini sağlıyor ve yeni ufuklar açıyor. 

 

Derleyen Aydın Arıcıoğlu