Gıda Teknolojisi

Sayın Akdamar, Türkiye’de meyve suyu sektörünün genel görünümünü değerlendirebilir misiniz?

Ülkemizde meyve suyu sanayinde işlenen meyveler ağırlıklı olarak; elma, kayısı (zerdali dâhil), şeftali, vişne, portakal, üzüm ve nardır. Son yıllarda gerek meyve gerekse sebze üretimimizdeki artışla birlikte meyve suyu sanayindeki gelişmeler neticesinde sanayide işlenen ürünlerde çeşitlilik gözlenmektedir. Buna bağlı olarak, yukarıda bahsedilen meyvelere ilave olarak pazar taleplerinin artması, çeşitlenmesi ve meyve suyu tüketim bilincinin gelişmesi neticesinde havuç, limon, üzüm, çilek, ayva, domates, armut, mandalina, armut, kuşburnu, karadut gibi ürünler de meyve suyu sanayisinde talep görmektedir. Ülkemizde meyve suyu sektörü gelişme kaydetmektedir. Sağlıklı yaşam bilincinin yaygınlaşıyor olması, tüketici profilindeki değişim, hızlı nüfus artışı gibi faktörler neticesinde ülkemizdeki tüketim miktarı artış göstermekle birlikte gerek ABD gerekse AB’deki kişi başı tüketim seviyelerine henüz ulaşamamıştır.  

 

Türkiye’nin toplam meyve üretim miktarı ve bunun meyve çeşitleri arasında dağılımıyla ilgili son veriler ışığında genel bir bilgilendirme yapabilir misiniz? 

Türkiye sahip olduğu ekolojik şartlar ve pek çok meyve - sebze türünün gen merkezi konumunda olması nedeniyle yaş meyve ve sebze üretim potansiyeli açısından dünyanın en önemli ülkelerinden birisidir. Toplam 23,76 milyon hektarlık tarım alanının 3,3 milyon ha alanına karşılık gelen ,9’unda meyvecilik ve bağcılık faaliyeti yürütülmektedir. Meyve suyuna işlenen ürünler bazında incelendiğinde şeftali üretiminde %48, elma üretiminde %33, nar üretiminde %675, vişne üretiminde %93, kayısı üretiminde 2 ve narenciye üretiminde %72 artış kaydedilmiştir. 

 

“MEYVE ÜRETİMİNDE 5. SIRADAYIZ”

Türkiye’nin dünya meyve üretimindeki yeri tam olarak nedir? Üretiminde lider olduğumuz ya da ön sıralarda yer aldığımız meyve ürünleri hangileridir?

Ülkemiz, pek çok bitkinin gen merkezi konumunda olup, Anadolu topraklarından dünyaya yayılmış, tanınmış ve üretilmeye başlanılmıştır. Bu bereketli toprakların sağlamış olduğu ekolojik avantajların yanında ülkemizin önemli merkezlere coğrafi yakınlığı da önemli artılardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Çeşit adaptasyon ve ıslah çalışmalarında sağlanan başarılar sonucunda pazar taleplerine uygun, erkenci ve geççi çeşitlerin ülkemiz meyveciliğine kazandırılması, Bakanlığımızın vermiş olduğu destekler ve özel sektörün tarıma olan ilgisinin artmasıyla birlikte ülkemiz dünyanın önemli meyve üreticileri arasında yer almaktadır. Türkiye dünya meyve üretiminde 2002 yılında 12’nci sırada iken, 2014 yılında 5’inci sıraya yükselmiş bulunmaktadır (FAO).

 

İçinde bulunduğumuz dönem itibariyle meyve rekoltesi hakkında bilgi verebilir misiniz? Bugünkü üretim verilerini geçmiş yıllarla karşılaştırdığınızda nasıl bir tablo ortaya çıkıyor?

Ülkemizde meyvecilik önemli bir tarımsal faaliyet olma özelliğini korumaya devam etmektedir. Yıllara göre tarımsal ürünlerin, gerek üretim miktarında gerekse bitkisel üretim değerinde sürekli artan bir trend gözlemlenmektedir. Meyve üretimimizde ülkemiz için stratejik olarak değerlendirilebilecek olan ürünlerde yeterliliğimiz yüksek olup, üretimde dünya beşinciliğine yükselmiş olmamız bunun en önemli göstergesidir. 2002 yılında ülkemizin meyve üretimi 14 milyon ton iken, 2016 yılında %43,5 artışla 20 milyon tona ulaşmıştır. Bitkisel üretim değeri 2002 yılında 10,6 milyar TL’den, 2016 yılında 39,5 milyar TL’ye ulaşmış olup, değerde %272 artış kaydedilmiştir.

 

BAKANLIK HANGİ DESTEKLERİ VERİYOR?

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik, hükümet olarak meyve fiyatlarını düşürmek için üreticiye destek vermeye devam edeceklerini açıkladı. Bu kapsamda Bakanlık olarak ne tür desteklerde bulunacaksınız?

Bakanlığımızca; 

 

· Standart veya sertifikalı fidan kullanarak kapama bahçe tesis eden üreticilerin desteklenmesi uygulamalarının yanında, turunçgillerde virüsten ari fidan kullanılması ve sanayiye yönelik çeşitlerin kullanımı halinde üreticinin aldığı standart ve sertifikalı fidan desteğine ilave destekleme uygulamaları yürütülmektedir.

· Organik ve iyi tarım uygulamaları,  

· Üreticilerin üretim girdilerini azaltmak amacıyla dekar başına mazot, kimyevi gübre destekleme uygulamaları, 

· Üretime arız olan zararlı organizmalara karşı biyolojik ve biyoteknik mücadele desteği uygulamaları, 

· Küçük aile işletmelerinin sürdürülebilirliğini sağlamak amacıyla işletme büyüklüğü 5 dekar veya altında yetiştiricilik yapan üreticilere küçük aile işletmesi desteği uygulamaları,

· Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi programı çerçevesinde desteklemeler ve  Düşük Faizli Tarımsal Kredi Desteklerine yönelik çalışmalar yürütülmektedir. 

· Ayrıca zeytin ve zeytinyağı sektöründe; sofralık ve yağlık zeytin ayrımı yapılmaksızın ürününü zeytinyağına işleyen üreticilere kg başına zeytinyağı destekleme primi uygulamaları,

· Geleneksel zeytin yetiştiriciliğinin yapıldığı alanlarda, verim ve kalitenin artırılması amacıyla gençleştirme budaması yapan üreticilere geleneksel zeytin bahçelerinin rehabilitasyonu desteği uygulamaları yürütülmektedir. 

 

Bahsedilen çalışmalara ilave olarak, Bakanlığımızca 2017 yılından itibaren uygulanacak olan “Milli Tarım Projesi” ile birlikte üreticilerimize verilen destekler alan bazlı olarak verilecek olup, gelecekteki destek uygulamalarının altyapısını oluşturacaktır. Bu uygulama ile; 

· Ürünleri ekolojisine uygun alanlarda yetiştirerek, toprak-su kaynaklarını korumak ve tarımın sürdürülebilir olması sağlanacak, 

· Ürünlerin hangi havzada, ne kadar üretileceği belirlenecek, 

· Tarımsal ürünlerin daha uygun alanlarda yetiştirilmesi sağlanarak verim ve kalitede artış sağlanacak,

· Tarımsal hasılayı artıracak planlı üretime geçilecektir. 

Modelin uygulamaya geçmesiyle ülkemizde;

• Tarımsal hasılada artış sağlanacak, 2023 yılındaki 150 milyar dolar tarımsal hasıla, 40 milyar dolar tarımsal ihracat hedefimize ulaşılacak,  

• Tarım alanlarının daha etkin kullanılması sağlanacak,

• Tarımsal üretimde ekolojik denge ve gıda güvencesi sağlanacak,

• Kaliteli üretim yapılarak dünya piyasalarında söz sahibi olunacaktır.