Gıda Teknolojisi

Yiyerek, içerek veya yutarak  tükettiğimiz maddelerin etrafında koruma, taşıma, depolama, servis gibi bir çok amaçla çok farklı malzemelerden elde edilen kutular, şişeler, tabaklar, bardaklar kullanılmaktadır. Bu malzemelerin her birinin içine konulduğu gıda maddesine göre taşıması gereken özellikler farklılıklar göstermektedir. Türk Gıda Kodeksi kapsamında bu malzemelerin yasal süreçleri, 2018 yılı Nisan ayında yenilenerek yayımlanmış olan Türk Gıda Kodeksi Gıda ile Temas Eden Madde ve Malzemelere Dair Yönetmeliğe dayanılarak belirlenmiştir.

 

Yönetmelikteki kapsam;

Bu Yönetmelik, aktif ve akıllı madde ve malzemeler de dâhil olmak üzere son hali ile;

a) Gıda ile temas etmesi amaçlanan,

b) Gıda ile temas etmekte olan ve bu amaç için üretilmiş,

c) Gıda ile temas etmesi muhtemel olan ya da normal veya öngörülen kullanım koşullarında bileşenlerinin gıdaya geçmesi beklenen madde ve malzemeleri kapsar.

Teknolojinin ilerlemesi ile yeni bir çok ambalajlama maddesi bulununca bu maddeleri de yasal düzenekte kontrol etmek gerekliliği doğmuştur.. Seramikler, selüloz filmler, plastik malzemeler, camlar ve epoksi türevi maddelerin kısıtlamalarına  çok yabancı sayılmayız. Ancak gıdayla temas eden aktif ve akıllı madde ve malzemeler bizim için çok yeni bir konu. Türk Gıda Kodeksi Gıda İle Temas Eden Aktif Ve Akıllı Madde ve Malzemelere Dair Tebliğ(Tebliğ No: 2018/9) bu kapsamda yayımlandı.

Bizim için çok yeni olan bir çok tanımda bu tebliğin içinde yer almakta. Bu tanımların başlıcalarına bakacak olursak;

Bileşen: Madde veya malzemenin, aktif ve/veya akıllı olma fonksiyonunu yerine getiren, bunların doğal reaksiyon ürünlerini de içeren, ancak içine eklendiği malzeme gibi pasif kısımları içermeyen, tek bir madde veya bunların kombinasyonlarını,

 

Fonksiyonel bariyer: Gıda ile temas eden madde veya malzemenin son halinin Türk Gıda Kodeksi Gıda ile Temas Eden Madde ve Malzemelere Dair Yönetmeliğin 5 inci maddesine ve Aktif ve Akıllı Malzemeler Tebliğinde yer alan hükümlere uyumlu olmasını sağlayan, malzemenin bir veya birden fazla katmanından oluşan bariyeri,

 

Gıda ile temas eden akıllı madde ve malzemeler: Ambalajlı gıdanın veya gıdanın içinde bulunduğu ortamın durumunu gösteren madde ve malzemeleri,

 

Gıda ile temas eden aktif madde ve malzeme: Bileşenlerini gıdaya ya da gıdanın bulunduğu ortama salacak ya da ambalajlı gıdadan veya gıdanın bulunduğu ortamdan maddeleri absorbe edecek şekilde tasarlanan, ambalajlı gıdanın raf ömrünü uzatması veya mevcut durumunu koruması ya da iyileştirmesi beklenen madde ve malzemeyi,

 

Salınmış aktif maddeler: Salım yapan aktif madde ve malzemelerden gıdanın içine, üzerine veya gıdanın bulunduğu ortama salımı hedeflenen ve gıdadaki kullanım amacını yerine getiren aktif maddeleri, tanımlamaktadır. Aktif ve Akıllı Madde ve Malzemelere eklenecek bileşenler için tebliğin ekinde bir liste yayımlandı. Bu liste güncellenebilir bir listedir. Eğer ki ürünümüzün bileşeninde bu listede bulunmayan bir madde varsa koşulları karşılamak kaydı ile Bakanlığa ekletilmesi için başvuruda bulunulabilir.

 

Ayrıca bir de listede olmadan da kullanılabilecek bileşenler vardır ki, onlarda tebliğin 10. Maddesinde açıklanmıştır. Aktif ve Akıllı Madde ve Malzemelerin etiketlenmesinde Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliğinin kapsamına ilave olarak;

 

a) Tüketicilerin yenilebilir olmayan kısımları yenilebilir olarak algılamasını önlemek amacı ile aktif ve akıllı madde ve malzemelerin veya bu parçaların üzerinde “yemeyiniz”  (en az 3mm büyüklüğünde) ifadesi ve teknik olarak mümkünse sembolün yer alması gerekmektedir

 

b) “Gıda ile temasa uygundur” ifadesi veya “çorba kaşığı”, “şarap şişesi”  ya da “kahve makinesi için” gibi madde ve/veya malzemenin kullanımına özgü ifadeler veya sembol olması gerekmektedir. Sahaya sunulan aktif ve akıllı madde ve malzemeler istenilen kullanım amacına uygun ve etkin olması mutlaktır. Tüm bu süreç devam ederken; 31/12/2019 tarihine kadar ithal edilen ve/veya üretilen ve/veya işlenen ve/veya piyasaya arz edilen aktif ve akıllı madde ve malzemeler için Türk Gıda Kodeksi Gıda İle Temas Eden Madde ve Malzemeler Yönetmeliği hükümlerine göre işlem yapılacağını da hatırlatmak isterim. Selam ve sevgilerimle..