Gıda Teknolojisi

Can Bey gıda sektörü sizi ve çalışmalarınızı yakından biliyor ama sizi tanımayan okurlarımız için kısaca kendinizden söz edebilir misiniz?

1985 yılında Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi’nden mezun oldum. Günümüze kadar kamu ve özel sektördeki gıda kontrol laboratuvarlarında üst yöneticilik yaptım. Daha detaylı bilgi için kişisel web sitemi (www.candemir.name.tr) inceleyebilirsiniz. 

 

GLADER’in kuruluş süreci

Gıda Laboratuvarları ve Gıda Denetçileri Derneği – GLADER’in kuruluş sürecini, misyonu ve hedefleri hakkında bize bilgi verebilir misiniz?

Gıda Laboratuvarları ve Gıda Denetçileri Derneği – GLADER, Genel Merkezi İstanbul olarak 07.02.2019 tarihinde T.C. İstanbul Valiliği İl Sivil Toplumla İlişkiler Müdürlüğüne 11 kurucu üyesiyle birlikte müracaatını yaparak, 34–250-024 kütük numarasıyla kuruluşunu tamamlamıştır. Devamında 26.05.2019 tarihinde ilk olağan genel kurulunu yaparak faaliyetlerine başlamıştır. GLADER, ilgili (5996 Sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda Ve Yem Kanunu) kanun ve yönetmeliklerle kurulan, kamu yetkinliği verilen ve mülkiyeti kamu veya özel olan gıda kontrol laboratuvarları ile kamu ve özel sektörde faaliyet gösteren gıda denetçilerinin ve branşımızla ilgili ön lisans, lisans, yüksek lisans ve doktora ile daha üst akademik kariyer sahiplerinin; sivil toplum faaliyetlerinin etkinleştirilmesini ve geliştirilmesini sağlamak, kurumsal / bireysel üyeleri bir dernek çatısı altında toplamak, aynı alanda çalışanların koordinasyonunun ve sözcülüğünün sağlanmasıyla ilgili olarak çalışmalar yapan kişi ve kuruluşlara destek vermek amacıyla kurulmuştur.

  

Dernek olarak kamu ve özel gıda analiz laboratuvarlarına yönelik hangi çalışmaları yapıyorsunuz? 

GLADER olarak ana faaliyetimizi; kendimizi tanımladığımız web sitemizdeki (www.glader.org.tr) onaylı tüzüğümüzde belirttiğimiz esasları iletmek üzere ziyaretler yaparak, üye adaylarının aramıza katılımını sağlamak için gıda kontrol laboratuvarları ile gıda denetçileri ziyaret edilmesi olarak belirtebilirim. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, TÜRKAK (Türk Akreditasyon Kurumu), HAK (Helal Akreditasyon Kurumu) başta olmak üzere, ilgili yasal otorite veya kamu kurum kuruluşları nezdinde, derneğin amacı kapsamında sektörü temsil etmek ve gerektiğinde gönüllülük ilkesine bağlı olarak devlet kuruluşlarına müşavirlik yapmak üzere üye görevlendirmek ve koordinasyon sağlamak için görev almak ilk faaliyet alanımız olacaktır. Sosyal medya, yazılı ve görsel basınla iş birliği yaparak tüketicilere yönelik bilinçlendirme çalışmaları yapmak. gerektiğinde sektörü temsilen örtüşen ve karşıt tamamlayıcı bilimsel görüşlerde bulunmak, yapıcı, yön gösterici eleştiride bulunmak ve sürekli bilgi kirliliği ile mücadele etmek faaliyetlerimiz arasında olacaktır.

 

“Türkiye’deki gıda laboratuvarlarının güvenilirliğinde sorun yok” 

Türkiye’de faaliyet gösteren gıda analiz laboratuvarlarında en çok rastlanan eksiklikler nelerdir? Laboratuvarları yurt dışındaki muadilleriyle karşılaştırdığınızda arada hangi yönlerden farklılıklar söz konusu?

Ülkemizde faaliyet gösteren özel gıda kontrol laboratuvarlarının yurt dışındaki muadilleriyle, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın kuruluş ve çalışma iznini aldıktan sonra sizlerin de bildiği üzere dünya seviyesinde çatı kuruluşu ILAC ve Türkiye’deki akreditasyon sürecini yürüten TÜRKAK tarafından akredite olmayan laboratuvarımız yoktur. Ancak yeni kurulmakta olanların akreditasyon çalışmaları devam etmektedir. Bu nedenle uluslar arası düzeyde laboratuvar güvenilirliği ve raporların geçerliliği konusunda bir problem söz konusu değildir.  

 

“Gıda denetçilerinin faaliyetleri izlenebilir olacak”

Gıda denetçileri de GLADER’in hedeflediği ve ulaşmak istediği meslek grubu. Gıda denetçisi ne yapar, kimlerden oluşur bu konuyu açar mısınız? Dernek olarak bu meslek grubuna yönelik hangi çalışmaları yapıyorsunuz?

Gıda denetçisi, kamuda kontrolör olarak görev yapanlar ile çoğunluğu belgelendirme şirketlerinde baş denetçi, denetçi, teknik uzman ve bağımsız olarak çalışan veteriner hekim, gıda mühendisleri, kimyager vb. meslek mensuplarından oluşmaktadır. Gıda denetçilerinin üyemiz olabilmesi için, aldığı eğitim ve sertifikalar değerlendirildikten sonra dernek üyesi olarak kabul edilmektedir. Gıda denetçisi üyelerimizi belgelendirmek ve kendilerine vereceğimiz kare kodlu kimlik ile yaptıkları denetimlerin online izlenebilirliğini sağlayıcı son teknoloji gerekliliğini yerine getireceğiz. Bu konuyla ilgili yazılım çalışmalarımız devam etmektedir. Üyeleri ziyaret ederek kurumsal ve bireysel üyelerin etik kurallara uygunluğunu yerinde inceleyip tavsiyelerde bulunmak tüzüğümüze yazdığımız görevlerimizdendir. Ayrıca dernek logosunun derneğin amacına uygun kullanımını yerinde inceleyerek olası olumsuzlukları yönetim kuruluna rapor etmek ve üyeyi sözlü veya yazılı olarak uyarmak yoluyla kendi içimizdeki suistimalleri engellemek şeffaf olduğumuzun göstergesi olacaktır.

 

Aynı zamanda denetçilerin birer eğitmen olduğunu kabul etmekteyiz. ISO 9001, ISO 17020, ISO 22000, ISO 22003 ve ISO 17025 başta olmak üzere ulusal ve uluslar arası kalite yönetimi ve branşımızla ilgili standartların güncel eğitimini verebilen ulusal veya uluslararası yetkinliği olan eğitmenler tarafından üyelerimize eğitim vermesi için yönlendirme yapıyoruz. Aynı zamanda üyelerimizin vereceği eğitime referans olmayı da görevlerimiz arasında kabul etmekteyiz. 

 

“Tüketiciyi bilgi kirliliği konusunda bilgilendiriyoruz”

Son yıllarda medyada gıda ürünleriyle ilgili büyük bir bilgi kirliliği yaşanıyor. GLADER olarak bilgi terörüyle mücadele etme hususunda neler yapıyorsunuz?

Bilgi kirliliğiyle mücadele için tüketici bilinçlendirme toplantıları ve bu konudaki tüketici örgütleriyle iş birliği yaparak bilinçlendirme eğitimleri veriyoruz. 24 Ekim 2019 tarihinde Antalya’da başlayacak olan VIII. Ulusal II. Uluslararası Veteriner Gıda Hijyeni Kongresi’nde Türkiye’de bir ilk olarak “Gıda Güvenliğinde Bilgi Kirliliği” paneli kurucu üyelerimiz tarafından her yönüyle tartışılacaktır. (http://www.veterinergidahijyenikongresi.org/)

 

Türkiye’deki mevcut gıda analz laboratuvarları ve gıda denetimi yapan görevlilerin sayısı etkin bir gıda güvenilirliğinin sağlanmasında size göre yeterli midir? Bu konuda hangi adımların atılması gerekiyor? 

Gıda Kontrol Genel Müdürlüğü ile GLADER olarak dahil edildiğimiz mevcut yönetmeliğimizin güncellenmesi konusunda, kamu - özel ayrımının ortadan kalkması ve iki proje olarak sunduğumuz Sağlıklı Gıda Üretim ve Tüketim projesiyle denetçilerimizin kullanımı için elektronik cihaz kullanımı ile yazılım projesini teslim ettik. Sık sık Ankara’ya giderek kendi branşımızla ilgili birikimlerimizi bağlı olduğumuz yöneticilerimizle paylaşarak destek olmaya çalışıyoruz.

 

Ülkemizdeki tüketiciler, tükettikleri gıda ürünlerinin aslına uygun şartlarda üretildiğini öğrenmek için neler yapabilir? Bu noktada tüketicilere hangi görevler düşüyor? 

Her ne kadar endüstriyel gıda kontrolünde ve/veya doğal ve organik gıdaların kontrolünü yapma bilinci toplumda yaygınlaşsa da köklü çözümün Tarım ve Orman Bakanlığı’nca ürün izlenebilirlik sisteminin kurulması olduğunu düşünüyorum.

 

Son olarak kısa ve uzun vadede derneğinizin hedefleri ve projelerinden söz eder misiniz?

Gıda üreticisi ve tüketici memnuniyetini sağlamak en önemli farklılığımız. Bu konu çok önemli çünkü üreticiyi memnun etmeden tüketiciyi memnun etmenin gerçek olmayacağını söylüyoruz. Gıdalarda bilgi terörüyle mücadele etmek, tüketicilere yönelik bilinçlendirme çalışmaları yürütmek, yapıcı, yön gösterici eleştirilerde bulunmak ve en önemlisi bilimsel doğruları anlatmak asli görevlerimizdendir. Sektörü bilirkişi olarak temsil etmek, devlet kuruluşlarına müşavirlik yapmak, gıda denetçisi üyelerimizi belgelendirmek ve izlenebilirliğini sağlayıcı son teknoloji gerekliliğini yerine getirmemizle birlikte zaman içindeki hedefimiz; kamu yararına bir vakıf oluşturarak tüzel kişilik yetkinliğini almak ve faaliyetlerimizin sürekliliğini sağlamaktır.

 

Gıda Üreticilerinin AB Standartlarına Uyumu toplantısı GLADER’in katılımıyla gerçekleşti

Türkiye – AB İş Dünyası Diyaloğu ile İşbirliği içinde İstanbul Ticaret Odası (İTO) KOBİ Çalıştayı’nda (W15) Gıda Üreticilerinin AB Standartlarına Uyumu konusu ele alındı. Türkiye’deki gıda üretiminde hijyen ve sağlık durumunu AB standartlarına uygunluğu başlıklı konuşmayı gerçekleştiren Gıda Laboratuvarları ve Gıda Denetçileri Derneği Başkan Yardımcısı Veteriner Hekim Selman Bahadır Orhan, sektörün çok iyi durumda olduğunu ve bilinçli hareket ettiğini belirtti. Ancak buna rağmen neden listeye alınmadığını ve kendilerine listenin bir siyasi etkinin altında kalındığı hissiyatının verildiğini belirterek, Türkiye’nin bu konularda eskiye rağmen çok yol aldığını bildirdi.