Soğuk zincir yönetiminde potansiyel riskler
15/09/2021 - 16:39:00
Beykoz Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Y. Birol Saygı, soğuk zincir lojistiğinde yaşanabilecek olası sorunları ve bu noktada alınmsı gereken önlemleri anlatıyor.
Soğuk Zincirde çoğu tedarik zincirini aşan tüm olağan şeylerle uğraşılması ve ardından kendine özgü sorunlar ile soğukkanlılığı kaybetmeden başa çıkılması gereken bir süreçtir. Sosyo-politik huzursuzluklar, finans ve eleman eksikliği, bilgisizlik, pandemik kaygıların yanı sıra nakliye modellerinde ve/veya lojistik stratejilerindeki değişiklikleri etkileyebilecek birçok faktör mevcuttur. Dünyanın diğer ucundaki görünüşte alakasız olaylar, teslimat için gönderilen bir gönderiyi etkileyebilir. Üretim veya lojistik ekiplerinin bu konuda yapabileceği hiçbir şey olmayabilir. Bu, tedarik zincirinin doğasında bulunan oynaklıktır. Sıcaklık kontrollü lojistik için durum daha da kötüdür. Bu nedenle, yapabilecek en iyi şey riskin azaltılmasıdır.
Göndericilerden en kötüsünü beklemek ve gönderilerle uğraşırken ellerinden gelenin en iyisini yapmaları, böylece beklenmedik riskleri azaltmak için yeterli özen ve beklenmedik durumların var olduğundan emin olmaları istenir. Sorun şu ki, tedarik zinciri risk yönetimi maliyetli bir iş olup bu özellikle soğuk zincir için geçerlidir. Yine de özellikle hayat kurtarmak, hatta iyileştirmek için soğuk zincirlerin stratejik önemini tarttığımızda, gereksiz kayıplardan kaçınmak gerekli bir maliyettir. Öyleyse, tedarik zinciri harcamalarını yönetmeye devam ederken soğuk zincir yönetimi riski nasıl azaltılabilir? Öncelikle soğuk zincir doğru anlamakla başlar. Soğuk zincir risk yönetimine rağmen yanlış gidebilecek noktalar bulunmaktadır. Gönderinin nihai fiyatını ödemeden önce bu riskleri belirlemek ve azaltmak için neler yapılabilir?
Soğuk Zinciri Kesintiye Uğratabilecek veya Bozabilecek Faktörler
Gönderiler, öngörülen sıcaklık aralıkları dahilinde uzun mesafeler boyunca göndermek, ortak bir çabadır. Arızalı donanım veya insan hatası gibi olağan şüphelilerin yanı sıra beklenmedik olaylar, soğuk zincirin sarsılmasına hatta kırılmasına neden olabilir. Aşağıdaki nedenlerle soğuk zincirler de bozulabilir.
Soğuk Zincir Yönetiminde Maliyet Verimliliğini Karşılama Baskısı: Soğuk zincir teknolojisindeki teknolojik gelişmelere rağmen, piyasadaki en güvenilir çözümler pahalı oldukları için kolayca bulunamamaktadır. Çoğu zaman, siz veya ulaşım sağlayıcınız "sadece yeterli" olanı yapıyorsunuz. Bu, bir teknoloji veya ekipmanın arızalanma riskinin veya soğuk zincirinizde gereken insan çabası miktarının yüksek olduğu anlamına gelmektedir.
Soğuk Zincirleri Küresel Olarak Etkileyen Tek Tip Altyapı Eksikliği: Bilimsel gelişmeler daha güvenilir soğuk zincir teknolojilerine yol açarken, en son teknolojinin bile küçük şeylerin eksikliğinden dolayı tökezleyebileceğini belirtmek önemlidir. En gelişmiş ve enerji açısından verimli aktif soğutma teknolojisi bile, başlangıç için doğru adaptöre ve voltaja sahip olduğunuzu varsayarak, fişe takılacak bir güç bağlantı noktası olmadan çalışmaz.
Artan Düzenlemelerin Soğuk Zincir Yönetimine Etkisi: Ekolojik: Aktif soğutma sistemlerine güç sağlamak için gerekli olan yüksek güç tüketimi veya fosil yakıtlar ile ilgili sorunlara ek olarak, soğuk zincirlerde kullanılan Hidroflorokarbonlar (HFC'ler) gibi soğutucu gazlar, yüksek Sera Gazı (GHG) emisyonlarından sorumludur. Bu sadece çevreye zarar verirse, coğrafyalar arasında nakliye yaparken uyum engelleri yaratır. Farklı ülkeler, kargo ve bileşenlerinin hareketini düzenleyen çeşitli yönergelere veya yetkilere sahiptir.
Gümrük, Hukuk ve Uyum Sorunları: Sorunlar, tek bir küresel İyi Dağıtım Uygulamaları (GDP) olmadığı için ortaya çıkmaktadır. Hatta mevcut çerçeveler bile değişmeye devam ederek uyumun karmaşıklığını artırmaktadır. Her bölgenin/ülkenin kendi düzenlemeleri, uygunluk kuralları ve yaptırım düzeyleri bulunmaktadır. Siyaset bilimi, çevre bilimi, ekoloji ve meteoroloji alanlarından bir uzman, Lojistik ve Tedarik Zinciri uzmanlarına yardımcı olabilir. Küreselleşme, tedarik zinciri yöneticilerinin ülkelerdeki düzenlemeler, tedarik zincirlerini etkileyebilecek siyasi veya sosyo-ekonomik gelişmelerin yanı sıra lojistik operasyonlarını kesintiye uğratabilecek iklim ve hava durumu modelleriyle güncel kalmasını hayati hale getirmiştir. Gümrük işlemlerinin karmaşıklığını hafife almamak önemlidir. Belgelerde durum tespiti eksikliği, gümrükleme gecikmelerine veya daha kötüsü denetimlere neden olabilir. Gümrük denetimleri için seçilen paketler genellikle kontrollü depolama alanlarından çıkarılır. Bu, olağan denetim rejimleriyle birleştiğinde, gönderinizin ambalajını ve nihayetinde soğuk zincirin bütünlüğünü tehlikeye atabilir.
Soğuk Zincir Üzerinde Çevresel Etki: Tabiat Ana, bir tedarik zinciri veya lojistik profesyoneli için düşmanca bir çalışma ortamı olsa da genellikle uğraşılması gereken daha somut riskler vardır. Makroekonomik faktörler ve dalgalanmalar, çevre politikası, yasal düzenlemeler ve diğer bazı değişkenler (küresel, yerel, hatta bazen jeolojik) tedarik zincirinin işini veya işletim ortamını etkileyebilir. Lojistik oyuncuları stratejik hedeflerini dikkate alarak teknolojilerini, uygulamalarını veya beklenmedik durumları yeniden değerlendirmeye veya güncellemeye zorlayabilir.
Soğuk Zincirinizdeki Tedarikçi Riski: “İyi başlamak işin yarısını bitirmek demektir” atasözüne aşina mısınız? Bu lojistik personeli için acı bir gerçektir. Soğutulmuş gönderi, yolculuğuna başlamadan önce pek çok şey ters gidebilir. Bunlar başlangıçtaki kötü kalite veya bozulmuş ham maddeler olabilir. Tedarikçilerle tehlikeli ilişkiler ürünlerin ideal olmayan şekilde taşınmasına yol açabilir. Başlangıçtan itibaren doğru paketleme ve sevkiyat koşullandırması ile sıcaklık dalgalanmalarını önlemek daha kolaydır.
Soğuk Zincirde Dağıtım / Teslimat Riski: Dağıtım süreci nakliye ve depolama olmak üzere iki farklı faaliyetten oluşur. Soğuk zincir yönetiminin depolama yönü genellikle oldukça sıkı bir şekilde sabitlenirken, lojistik ve taşımacılıkta sıcaklık yönetimi kusursuz değildir. Bu gerçekten ironiktir. Sonuçta, soğuk zincir lojistik endüstrisinde nakliye, elbette ilgilenilmesi gereken daha birçok değişkenle birlikte sadece mobil bir depolama şeklidir. Aşağıdakilerden başlayarak yanlış gidebilecek pek çok şey vardır:
Paketleme Hataları: Özellikle paketleme doğru yapılmadığında, nakliye veya taşıma sırasında hasar görebilir.
Donanım Arızaları: Soğutma çözümlerindeki (yetersiz bakım veya sadece güç kaybı nedeniyle arızalanan soğutma ekipmanları) arızaları içerebilir.
Araç Arızaları: Soğuk zincirlerdeki bir araç arızası, gecikmiş bir sevkiyattan daha fazlası anlamına gelir. Bir araçta, uçakta veya gemide olsun, imha edilmiş bir sevkiyat anlamına gelebilir.
Ekipman Eksikliği: Bu, özellikle uğraşılması zor bir konudur. Soğuk zincirinizin bütünlüğünü sağlamak için en son teknolojiye yoğun bir şekilde yatırım yapılsa da alandaki herhangi bir arıza, onu düzeltmek için elinizde uzmanlığa veya yedek parçaya sahip değilseniz, neredeyse kesinlikle felaket anlamına gelecektir.
Maliyet ve çevresel kaygılar da tedarik zincirlerini taşımacılık yöntemlerini yeniden değerlendirmeye itmektedir. Ne yazık ki risklere ve söz konusu olanlara rağmen, soğuk zincirler bu endişelere kayıtsız kalmayı göze alamamaktadır. Dünyadaki pek çok liman veya havalimanında güvenilir sıcaklık kontrollü depolama alanları yoktur. Mevcut olsalar bile, sevkiyat için ideal olmayabilecek sıcaklıklarda çalışabilirler. Tabii ki bakımlı ve çalışır durumda olduklarını varsayarsak. Soğutmalı kamyonlar ve konteynerler ile sıcaklık kontrollü limanlar ve havaalanları gibi uzun mesafeli nakliye modları için soğutmalı taşımacılığın artan kalitesi ve kullanılabilirliği bile, paketleme, süreçler, donanım veya moddaki başarısızlık gibi bir dizi farklı faktör ile daha uzun tedarik yolları boyunca sıcaklıkları koruma söz konusu olduğunda, taşımacılığın kendisi soğuk zinciri çok zorlamaktadır.
Soğuk Zincir Risk Yönetiminde İnsan Unsuru: Yeni soğuk zincir teknolojileri, ister sıcaklık kontrollü gönderinin paketlenmesi, elleçlenmesi veya taşınmasıyla ilgili olsun, soğuk zincir verimliliğini ve güvenliğini artırma yolunda uzun bir yol kat etse de ürünleri elleçleyen personel olmazsa bunların tümü başarısız olabilir. Soğuk zincir için insan kaynaklarının eğitimi ve yönetimi, etkili dağıtımın sağlanması için kritik öneme sahiptir. Yetersiz iletişim ve motivasyon eksikliği çalışanların performansını etkileyebilir. Ek olarak, dikkatsiz personel, eğitim eksikliği veya uygun prosedürlere uyulmaması, ekipmanın etkisiz kullanımı, çoğu soğuk zinciri aşağıya çeken şeydir. En yaygın "insan hatası" korku hikayelerinden bazıları şunlardır;
Kötü veya Yüksek Temaslı İşleme: Gıdalar, gerçekten tüketilmeden önce, soğuk zincir boyunca sürekli olarak sıcaklık kontrollü bölgelere girer ve çıkar. Depo ile kamyon arasında, kamyon ile gemi / uçak arasında ve arka tarafta, kamyon ile buzdolabı arasında bu aktarma noktaları, insanlar tarafından ele alındıklarından ve insan hatasına açık oldukları için soğuk zincirin en zayıf halkaları arasındadır. Kısa bir süre için küçük bir sıcaklık değişimi veya sapması bile gıda veya aşı gibi soğuk zincir ürünlerinin raf ömrüne ve kalitesine önemli ölçüde zarar verebilir veya azaltabilir.
Sıcaklık Kontrollü Gönderiler için Kötü Kullanım Ortamı: Bu, özellikle toplama ve teslimat sırasında olur. Sıcaklık kontrollü ürünlerde hasar veya bozulma vakaları genellikle soğutulmuş ambalajlara yüklendiklerinde veya teslimat noktalarında boşaldıklarında meydana gelir. Paketleme sisteminin uygun şekilde ön koşullandırılmasına, sıcaklık kontrollü bir bölgede sıcaklığa duyarlı ürünlerin işlenmesine, uygun / profesyonel ekipmanın kullanımına veya işleme personelinin uygun şekilde eğitilmesine vurgu yapılmadığında da olaylar meydana gelir.
Uygun Eğitim Eksikliği: Soğuk bir alandan geçtiği için soğutmalı bir taşımada klimayı (AC) kapatmak gibi olaylara yol açar. Güç veya yakıttan tasarruf etmek iyi bir fikir gibi görünebilir, ancak bu konteyner taze ürün taşıyorsa, donma nedeniyle tüm sevkiyat kaybolabilir. Eğitimle ilgili sorunlar büyük ölçüde sözleşmeli personel işe alındığında veya üçüncü şahıslar soğuk zincirde kullanıldığında ortaya çıkar.
Soğuk zincir, işleri soğuk tutmakla ilgili değildir, sıcaklık kontrolü ile ilgilidir. Taze sebze ve meyveler sıfırın altındaki sıcaklıklarda uzun süre pek iyi sonuç vermez. Daha uzun ömürlü olmaları için kışın ısıtılmış ortamlarda taşınmaları gerekir.
SOP / SLA Uyumu ve Yaptırımının Eksikliği: En iyi eğitim programlarına ve SLA'lara sahip olabilirsiniz, ancak yokluğunuzda talimatlarınıza uyulup uyulmadığını izlemek için güvenilir yollar gereklidir. Soğuk zincir görünürlük çözümleri, ürünlerin iyi işlenip taşınmadığını size söyleyebilir, ancak bunu kim gözetecektir?
Hazırlıksızlık: Risk altındaki gönderiler için arızalı ambalajı yenilemek için yol üzerindeki seçenekleri veya soğutma suyu kaynaklarını yeniden yönlendirme gibi şeyler önceden hazırlanmadığında ve soğuk zincirinizi bir kez daha riske attığında, ürünleriniz kirlenebilir.
Soğuk Zincirinizdeki Güvenlik Riski: Etkili güvenlik önlemlerinin eksikliği, tedarik zincirinizin bütünlüğünü ve denetlenebilirliğini etkileyerek hasar olasılığını artırabilir. Bu asla bilemeyeceğiniz bir hasardır. Bu tür tehlikeye atılmış gıdanın veya bozuk ilaçların tedarik zincirine yeniden girmesinin nihai maliyeti ve insan yaşamı için tehlikesi ölçülemez.
Soğuk Zincirinizde Perakendeci Riski: Teslimattan sonra soğuk zincir bozulursa bu kimin sorunu? Teslimat sürecinde insan müdahalesinin yanı sıra, perakendecilerin gıda veya aşı gibi soğuk zincir ürünlerini işleme ve depolama şekli, personelinin ürünlerin korunması ve güvenliğine nasıl yaklaştığı ve bozulmayı azaltmak için aldıkları önlemler, sonuçta kaliteyi etkiler. Soğuk zincir en iyi uygulamalarının anlaşılmaması, soğuk zincir ürünlerinin kalitesi için riskler oluşturabilir ve mağaza düzeyinde görünürlük eksikliği, üretimden noktaya kadar soğuk zincir bütünlüğü açısından üreticiler için bir kör nokta oluşturur.
Soğuk Zincir Lojistiği için Müşteri/Talep Riskleri: İstikrarlı ancak yavaş hareket eden bir tedarik zinciri, tüketici talebindeki ani değişiklikler nedeniyle oluşan oynaklıkla baş etmekte zorlanacaktır. Bu, ürünlerin soğuk zincir bütünlüğü izlenebilir olmadığı ve hangi öğenin maruz kaldığını bilmediğiniz sürece israfa ve finansal etkiye yol açabilir. Finansal etkinin yanı sıra, soğuk zincirdeki zayıf bağlantılardan kaynaklanan tedarik zinciri riskleri, ürün kalitesi endişelerine neden olabilir. Bu da nakliye sırasında ürün bozulmasına bağlı olarak önemli kayıplara neden olabilir ve bu da pazar payı kaybı veya daha kötüsü (can kaybı) gibi daha vahim sonuçlara yol açabilir. Bu nedenle soğuk zincir lojistiğinde bu riskleri azaltmak, hatta tamamen ortadan kaldırmak için operasyonların değerlendirilmesi önemlidir.
Soğuk Zincir Yönetiminde Riskler Nasıl Azaltılır?
Soğuk zincir güvencesinin size maliyeti olacağı bir sır değildir. Ancak yine de riskleri azaltırken zayıf bir soğuk zinciri nasıl çalıştırabilirsiniz? Öngörülemeyen zorluklarla başa çıkmanın anahtarı, hazırlık yapmak, önceden planlamak ve yeterli olasılıklara ve ayrıca katı süreçler ve teknolojilerle desteklenen sağlam bir risk yönetimi stratejisine sahip olmaktır. Harekete geçme ve kayıpları önleme penceresi saatler veya yetersiz dakikalar meselesi olduğunda bunu nasıl başarabilirsiniz? Hem depodaki hem de nakliye sırasında sıcaklık kontrollü gönderileri izleyebilen gerçek zamanlı bir soğuk zincir izleme sistemine ihtiyacınız vardır. Sıcaklık dataloggerları size yalnızca sevkiyat sonrası denetim izleri sağlar. Ancak soğuk zincirdeki zayıf bağlantıların sayısı ile daha fazla eyleme geçirilebilir gerçek zamanlı veriye ihtiyaç olacaktır. Bu tür gerçek zamanlı konum ve durum izleme çözümleri aracılığıyla gönderinin konumunu ve durumu takip edilmelidir. Bu ne olduğunu, nerede ve ne zaman olduğunu bilmenin anahtarıdır. Sıcaklığın yanı sıra çabuk bozulan ürünler için kritik olan nem gibi ayrıntılar izlenmelidir. Kalıplar analiz edilmeli ve gelecekte bir şeylerin ters gidip gitmeyeceği tahmin edilmelidir. Bir kontrol kulesi kullanarak derhal önleyici tedbirler alınmalı ve sevkiyat imha edilmeden önce düzeltici eylem başlatılmalıdır. Özellikle, güvenlik (güvenliği ihlal edilmiş ürünleri müşterilere çarpmadan önce geri çağırmak gibi) ve finansal (örneğin tüm parti yerine tehlikeye giren ürünleri geri çağırma) gibi riskleri içermektedir