Gıda Teknolojisi

Türkiye Okul Yemeği Koalisyonu: “Çocuklarımızın bugünü ve yarını için okul yemeği hemen şimdi”

2 Mart 2024 günü TTB’de gerçekleştirilen basın açıklamasında Türkiye Okul Yemeği Koalisyonu adına açıklamayı Öğrenci Veli Derneği (Veli-Der) Genel Başkanı Ömer Yılmaz okudu. Türkiye’de en az 5 öğrenciden birinin haftada en az bir kere parası olmadığı için yemek yiyemediğini ve Türkiye’nin OECD üyesi ülkeler arasında parası olmadığı için yemek yiyemeyen öğrenci oranının en yüksek olduğu ülke konumunda olduğunu söyleyen Yılmaz, “Ülkemizde çocukların sağlığı ve geleceği üzerinde ciddi ve kalıcı olumsuz etkilere neden olan beslenme yetersizliği sorununun çözülmesi, sağlıklı ve başarılı bir neslin yetişmesi için elzemdir. Her çocuğun temel hakkı olan sağlıklı beslenme başta siyasi iktidar olmak üzere ilgili kamu kurumlarının sorumluluğundadır. Okul yemeği programları yoluyla okul çağındaki çocuklara ücretsiz gıda ve beslenme desteğinin kamu kurumlarının politika önceliği olması son derece ivedidir” ifadelerini kullandı.

 

Açıklamanın ardından koalisyonun bileşenleri söz aldı. İlk olarak konuşan TTB Merkez Konseyi II. Başkanı Dr. Ali İhsan Ökten, 20 milyona yakın öğrencinin büyük bir kısmının yeterli beslenmeden aç olarak okula gittiğini ve temiz su ihtiyaçlarının karşılanmadığını söyleyerek, “Okul çağındaki çocukların dengeli beslenmesi onların fiziksel, ruhsal ve zihinsel gelişmeleri için son derece önemlidir. Okul çağı çocuklarında yetersiz beslenmeye bağlı olarak görülen başlıca sağlık sorunları; zayıflık veya dengesiz beslenmeye bağlı olarak aşırı kilo alma, kansızlık, vitamin ve mineral eksiklikleri, diş çürükleri, çabuk ve sık hastalanmadır. Merkezi ve yerel iktidarların, Milli Eğitim Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı’nın öncelikli görevi çocuklarımızın yeterince gıda alması ve temiz su içmesini sağlamak; bununla birlikte doğru ve dengeli besin almasını sağlamak olmalıdır. Bu aynı zamanda çocuklarımız ve sağlıklı bir nesil için Anayasal bir haktır” dedi. Ökten, TTB’nin Türkiye Okul Yemeği Koalisyonu’nun katılımcısı olarak okul çağı çocuklarının yeterli ve dengeli beslenme ile temiz su içme hakkı için her türlü mücadeleyi vereceğini ve dayanışmayı artırarak büyüteceğini sözlerine ekledi.

 

Bülent Şık: "Okul yemeği çocukların sağlıklı gelişimleri için bir zorunluluk"

Bir Arada Yaşarız Eğitim ve Toplumsal Araştırmalar Vakfı (BAYETAV) Genel Sekreteri Bülent Şık ise, çocuklara okullarda ücretsiz bir öğün beslenme desteği sağlamanın hem sağlıklı gelişimlerini sağlamak için gereklilik hem de okul başarılarını artırmak için bir zorunluluk olduğunu söyleyerek, “Okullarda bir öğün ücretsiz yemek bir haktır. Bu meselenin bütçe imkanları önümüze getirilerek tartışılmasını doğru bulmuyoruz. Bunu bir zorunluluk, yapılması mutlaka gereken politik program olarak görmek gerekiyor. Çocuklara iyi bir hayatı sağlamak toplumun en önemli sorumluluklarından biridir. Bunun hangi bütçe ile yapılacağını tartışmaktan ziyade nasıl yapacağımızı ve ne kadar acilen yapabileceğimizi dile getirmek önemli” diye konuştu.

 

Yaşar Üzümcü: "Sabit ve dar gelirliler hayvansal gıdalara ulaşamıyor" 

TMMOB Gıda Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı Yaşar Üzümcü, gelişim çağındaki çocukların fiziksel ve zihinsel gelişimi için hayvansal gıdaları yeterli ve dengeli şekilde tüketmesi gerektiğini ancak gıda fiyatlarındaki artış ile birlikte sabit ve dar gelirlilerin hayvansal gıdalara ulaşamadığını söyledi. Yeterli ve dengeli beslenememenin çocuklarda geri dönüşü mümkün olmayan mental geriliğe yol açacağını söyleyen Üzümcü, ayrıca gıda enflasyonunun tetiklediği taklit ve tağşiş ürünler sorununa da dikkati çekerek devletin denetimleri artırması gerektiğini söyledi. “Biz çocukları aç bırakarak bir kuşağı yok ediyoruz” diyen Eğitimciler Derneği (Eğit-Der) Yönetim Kurulu Genel Başkanı Tahsin Doğan, açlık nedeniyle çocukların okulu terk ettiğini ve okuldan kopan çocuklar cemaatlerin, tarikatların kucağına itildiğini; suça yönlendirildiğini ve bu nedenle çocuk işçiliğinin ve çocuk gelin sayısının artış gösterdiğini dile getirdi. Çocukların temiz suya kendi okulunda dahi erişemediğine dikkati çeken siyaset bilimci ve yazar Suat Özçelebi, kendisine karşı yetişkinlerin, devletin, iktidarın nasıl bir yaklaşımı olduğunu gören aç ve susuz yetişen bir nesil olduğunu söyledi. Özçelebi ayrıca, “Biz bütün yetişkinlerin çocuklar okullarında aç ve susuz derslerini yapmaya çalışırken sanki bu olağan bir şeymiş gibi hayatımızı sürdürmemizin anlaşılabilir bir tarafı yok” ifadelerini kullandı.

 

Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği (ÇYDD) adına söz alan Nazire Yaman, ÇYDD’nin kız çocuklarının okullaşma oranını artırmak amacıyla kurulduğunu anımsatarak özellikle kız çocuklarının yeterli demir almadığı taktirde okulda uyku halinde olacağını, derslere ilgisinin azalacağını ve bu nedenle başarı oranının düşeceğini söyledi. Gazeteci Menekşe Tokyay, araştırmaların ücretsiz okul yemeğine yapılan her 1 birimlik yatırımın 9 birim sosyal fayda sağladığını ortaya koyduğunu aktardı. Tokyay, “Bütçeden pay yaratmamız ve bütçede yapılan her israfın çocukların besininden, gelişiminden ve bugününden çalınan çok büyük bir yara olduğunu anımsamamız gerekiyor” dedi.

 

Akademisyen Adnan Gümüş, ücretsiz okul yemeği hakkının tartışma götürmez temel bir hak olduğunu söyleyerek, sığınmacı çocukların bu konuda daha da dezavantajlı olduğunu ve okullarda çocukların su içebileceği sağlıklı alanların olmadığını anlattı. Akademisyen Başak Akkan, okul yemeği programlarının çocukların yoksulluğunu beyan etmek zorunda kalmadığı uygulamalardan biri olduğunu için önemli olduğundan ve okul yemeği programları ile çocukların okuldan kopmalarının ve erken evliliklerin önlenebildiğinden bahsetti.

 

Gazeteci-yazar ve hak savunucusu Hacer Foggo, Türkiye’de 9 milyonu aşkın çocuğun ciddi yoksulluk içinde yaşadığını söyleyerek çocuk açlığının insan hakları ve çocuk hakları ihlali olduğunu vurguladı. Derin Yoksulluk Ağı Araştırma ve Savunu Koordinatörü Önder Uçar, derin yoksulluk içinde yaşayan ailelerin ancak yüzde 42’sinin beslenme çantası hazırlayabildiğini ve bu beslenmelerin büyük oranda makarna, pilav veya börek ağırlıklı olduğunu tespit ettiklerini söyleyerek Türkiye’nin okul yemeklerini rahatlıkla tüm öğrencilere ulaştırabilecek potansiyelde olduğunu dile getirdi.

 

Türkiye Okul Yemeği Koalisyonu’nun bileşenleri kimler?

Türkiye Okul Yemeği Koalisyonu’nun bileşenleri şöyle: Öğrenci Veli Derneği (Veli-Der), Türk Tabipler Birliği (TTB), TMMOB Gıda Mühendisleri Odası, Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği (ÇYDD), Bir Arada Yaşarız Eğitim ve Toplumsal Araştırmalar Vakfı (BAYETAV), Derin Yoksulluk Ağı, Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası (Eğitim-Sen), Eğitimciler Derneği (Eğit-Der), DYA kurucusu / hak savunucusu Hacer Foggo, akademisyen Adnan Gümüş, akademisyen Başak Akkan, siyasal analist Suat Özçelebi, eğitimci-yazar Feray Aytekin Aydoğan, akademisyen Fevziye Sayılan, araştırmacı-yazar Menekşe Tokyay, gıda mühendisi Bülent Şık, politika analisti Özgenur Korlu, gıda mühendisi Ulaş Kırım ve diyetisyen Dicle Dilan Salman.